Beslenme, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için önemli bir faktördür. Beslenmenin önemi oldukça büyük ve çeşitli açılardan insan sağlığına direkt etkileri bulunmaktadır.

Beslenmenin insan yaşamındaki en önemli kriterleri

1. Sağlık ve İyi Yaşam: Sağlıklı beslenme, vücudun gereksinim duyduğu besinleri alarak sağlıklı bir yaşam sürdürmeyi destekler. Doğru besinleri tüketmek, enerji seviyelerini artırır, bağışıklık sistemini güçlendirir, hastalıklara karşı direnci artırır ve yaşam kalitesini yükseltir.
2. Büyüme ve Gelişim: Özellikle çocuklar için doğru beslenme büyük önem taşır. İyi beslenme, çocukların sağlıklı büyüme ve gelişme sürecini destekler, kemik ve kas yapısının güçlenmesini sağlar, zihinsel ve fiziksel gelişimlerine katkıda bulunur.
3. Enerji ve Performans: Vücut, besinlerden aldığı enerjiyi kullanarak günlük aktiviteleri gerçekleştirir. Dengeli beslenme, vücuda yeterli enerjiyi sağlar ve fiziksel ve zihinsel performansı artırır. İyi beslenme, spor performansını iyileştirir, dayanıklılığı artırır ve iyileşme sürecini hızlandırır.
4. Hastalıklardan Korunma: Sağlıklı bir beslenme düzeni, kronik hastalıklara karşı koruyucu etki sağlar. Dengeli beslenme, kalp hastalığı, diyabet, obezite, kanser gibi birçok hastalığın riskini azaltır. Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller gibi besin öğeleri, vücudu serbest radikallere karşı korur ve hücre hasarını önler.
5. Zihinsel Sağlık: Beslenme, zihinsel sağlık üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Beynin doğru çalışabilmesi için besleyici gıdaların tüketilmesi gereklidir. Omega-3 yağ asitleri, B vitaminleri ve antioksidanlar içeren besinler, zihinsel işlevleri destekler, hafızayı güçlendirir ve ruh halini iyileştirir.
6. Vücut Kompozisyonu: Beslenme, vücut ağırlığını, yağ ve kas oranını etkiler. Dengeli bir beslenme planı, sağlıklı bir vücut kompozisyonu elde etmeye yardımcı olur. Doğru beslenme ve egzersiz birlikte uygulandığında kilo kontrolü sağlanabilir ve ideal vücut ağırlığı korunabilir.

Bu noktalar, beslenmenin önemini vurgulayan temel noktalardır. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni, uzun vadeli sağlıklı bir yaşa demektir.

Doğru ve sağlıklı bir beslenmenin önemi ve yönleri:

İşte genel beslenme bilgilerine bir göz atarsak:

Dengeli Beslenme: Dengeli beslenme, vücudun ihtiyaç duyduğu besin öğelerini doğru oranlarda almayı içerir. Bu, karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, mineraller ve liflerin dengeli bir şekilde alınması anlamına gelir. Her öğünde farklı besin gruplarından yeterli miktarda tüketmeye özen göstermek önemlidir.

Çeşitli Besinler: Farklı besinlerden oluşan çeşitli bir diyet, tüm besin öğelerini sağlamaya yardımcı olur. Meyve, sebze, tam tahıllar, protein kaynakları (et, balık, tavuk, baklagiller), süt ve süt ürünleri gibi çeşitli besinleri içeren bir beslenme planı oluşturmak önemlidir.

Lifli Besinler: Lifli besinler, sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur, tokluk hissi sağlar ve bağırsak sağlığını destekler. Bu nedenle meyve, sebze, kepekli tahıllar, kuru baklagiller gibi lifli besinleri diyetinize eklemek önemlidir.

Su Tüketimi: Vücudun düzgün çalışabilmesi için yeterli miktarda su içmek önemlidir. Günde en az 8-10 bardak su içmek, vücudun sıvı dengesini sağlar ve metabolizma fonksiyonlarını destekler.

Ölçülü Porsiyonlar: Besinleri porsiyon kontrolü yaparak tüketmek önemlidir. Aşırı yemek yemek, kilo alımına ve sağlık sorunlarına neden olabilir. Her besin grubundan yeterli miktarlarda almak, sağlıklı bir denge sağlar.

Azaltılması Gereken Besinler: Şekerli ve işlenmiş gıdalar, doymuş yağlar, tuz ve alkol gibi bazı besinlerin tüketimini sınırlamak önemlidir. Bunlar, kalp hastalığı, obezite, diyabet ve diğer sağlık sorunlarına katkıda bulunabilir.

Bireysel İhtiyaçlar: Her bireyin beslenme ihtiyaçları farklı olabilir. Yaş, cinsiyet, yaşam tarzı, sağlık durumu gibi faktörler, beslenme tercihlerini etkileyebilir. Kendi bireysel ihtiyaçlarınıza uygun bir beslenme planı oluşturmak için bir beslenme uzmanından yardım almanız faydalı olabilir.

Sağlıklı beslenme için ne yemeliyiz

Sağlıklı Beslenmenin önemi  ve çeşitli açılardan insan sağlığına gerekliliğine dair sağlıklı beslenmede tercihlerimizin ana öğelerini sıralarsak;

1. Meyve ve Sebzeler: Her öğünde çeşitli meyve ve sebzeler tüketmeye özen gösterin. Renkli sebzeler ve meyveler genellikle daha fazla vitamin, mineral ve lif içerir. Örneğin, yeşil yapraklı sebzeler, yeşil elma, turuncu meyveler ve sebzeler, çilek, koyu renkli üzüm gibi çeşitli seçeneklere yönelin.
2. Tam Tahıllar: Beyaz ekmek, beyaz pirinç gibi işlenmiş tahıllar yerine tam tahılları tercih edin. Kepekli ekmek, esmer pirinç, yulaf ezmesi, bulgur, quinoa gibi besleyici değeri yüksek tam tahıllar, lif, vitamin ve mineral içeriği açısından zengindir.
3. Protein Kaynakları: Et, tavuk, balık, yumurta, baklagiller, kuru yemişler ve tohumlar gibi protein kaynaklarına yer verin. Farklı protein kaynaklarından yeterli miktarda almak, vücut için gerekli amino asitleri sağlar. Eğer vejetaryen veya vegan bir diyet uyguluyorsanız bitkisel protein kaynaklarını dikkatli bir şekilde planlayarak yeterli protein alımını sağlayın.
4. Süt ve Süt Ürünleri: Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri kalsiyum, protein ve diğer besin öğeleri açısından zengindir. Ancak laktoz intoleransı veya süt alerjisi gibi durumlar varsa alternatif bitkisel sütler veya süt ürünleri kullanılabilir.
5. Sağlıklı Yağlar: Doymamış yağlar, vücut için önemli olan omega-3 yağ asitleri gibi besleyici yağları içerir. Avokado, zeytinyağı, fındık, ceviz gibi sağlıklı yağ kaynaklarına yer verin. Doymuş yağlardan ve trans yağlardan mümkün olduğunca kaçının.
6. Su: Vücudun ihtiyaç duyduğu sıvıyı karşılamak için yeterli miktarda su içmeye özen gösterin. Su, vücut fonksiyonlarının düzgün çalışması için gereklidir. Şekerli içecekler ve gazlı içecekler yerine suyu tercih edin.

Ayrıca, tuz ve şeker tüketimini sınırlamak da önemlidir. İşlenmiş ve hazır gıdalardaki eklenmiş tuz ve şeker miktarına dikkat edin. Beslenme ihtiyaçları her birey için farklı olabilir, bu nedenle bireysel sağlık durumu, yaşam tarzı ve tercihlerinizi göz önüne alınmasının gerekir.

Harvard Üniversitesi geçtiğimiz günlerde Sağlıklı Beslenme için yaptığı çalışmada dengeli bir diyet kılavuzu hazırladı.

Buna göre;

Sağlıklı ve Dengeli Bir Diyet Oluşturmak için verilen tavsiyeler şöyle oldu.

• Yemek tabağınızın ½’sını ü sebze ve meyvelerden oluşturun
  Renk ve çeşitliliği hedefleyin ve patateslerin kan şekeri üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı Sağlıklı Beslenme Tabağında sebze olarak sayılmadığını unutmayın.
•  Tabağınızın ¼’ünü Tam tahıllardan tercih edin 
  Tam ve bozulmamış tahıllar – tam buğday, arpa, buğday meyveleri, kinoa , yulaf , kahverengi pirinç ve tam buğday makarnası gibi bunlarla yapılan yiyecekler – kan şekeri ve insülin üzerinde beyaz ekmek, beyaz pirinç ve diğerlerine göre daha hafif bir etkiye sahiptir.
• Tabağınızın ¼’ünde Protein gücü olsun
  Balık, kümes hayvanları, fasulye ve kuruyemişlerin hepsi sağlıklı, çok yönlü protein kaynaklarıdır; salatalara karıştırılabilirler ve bir tabakta sebzelerle iyi eşleştirilebilirler. Kırmızı eti sınırlayın ve pastırma ve sosis gibi işlenmiş etlerden kaçının.
• Sağlıklı bitki yağları kullanın (ölçülü olarak)
  Zeytin, kanola, soya, mısır, ayçiçeği, yer fıstığı ve diğerleri gibi sağlıklı bitkisel yağları seçin ve sağlıksız trans yağlar içeren kısmen hidrojene yağlardan kaçının. Düşük yağın “sağlıklı” anlamına gelmediğini unutmayın
• Su, kahve veya çay için .
  Şekerli içecekleri atlayın , süt ve süt ürünlerini günde bir ila iki porsiyonla sınırlayın
• aktif kalın
  Sağlıklı Beslenme Tabağının servis altlığı boyunca uzanan kırmızı şekil, aktif kalmanın kilo kontrolünde de önemli olduğunu hatırlatır.

Vitamin